Śpisz wystarczająco długo, ale nadal czujesz zmęczenie? Prawdą jest, że sen i odpoczynek to nie to samo, a nawet spanie conajmniej siedmiu godzin każdej nocy, nie zapewni wszystkich 7 rodzajów odpoczynku, których potrzebujesz.
Saundry Dalton-Smith, mówczyni wirusowego wystąpienia na TED Talk, tłumaczy, że dzieje się tak dlatego, że nie dajemy sobie wszystkich siedmiu rodzajów odpoczynku, których potrzebuje nasz organizm. Nawet jeśli śpimy wystarczająco długo, nadal możemy czuć zmęczenie, gdy na codzień spędzamy dziesięć godzin na wpatrywaniu się w ekrany, siedząc na spotkaniach i wykonując swoją listę rzeczy do zrobienia. „Odpoczynek jest najbardziej niedocenianą, wolną od chemii, bezpieczną i skuteczną alternatywną terapii dostępną dla nas za darmo”, mówi nam Dalton-Smith. Twoim antidotum na zmęczenie i wypalenie nie będą więc długie wakacje i nic nie robienie, tylko określenie rodzajów odpoczynku, których najbardziej potrzebujesz i przyjęcie małych codziennych strategii, aby je uzupełnić.
7 rodzajów odpoczynku
Te siedem rodzajów odpoczynku to: fizyczny, umysłowy, duchowy, emocjonalny, społeczny, zmysłowy i twórczy. Każdy rodzaj wypoczynku ma swoje własne cechy, które dadzą o sobie znać w przypadku deficytu.
Odpoczynek fizyczny
Odpoczynek fizyczny składa się z dwóch elementów. Ma składnik aktywny i składnik pasywny. Tym biernym, jest spanie i drzemka. Wszyscy potrzebujemy wysokiej jakości snu, ale odpoczynek fizyczny obejmuje również aktywne czynności, takie jak joga, rozciąganie, rolowanie, masaż i dbanie o to, aby ergonomia stanowiska pracy nie była toksyczna dla organizmu.
Oznakami deficytu aktywnego wypoczynku fizycznego mogą być bóle głowy i bóle ciała. Po dłuższym siedzeniu przy biurku może pojawić się obrzęk nóg i stóp, bóle pleców czy skurcze i napięcia w ciele.
Wiele rodzajów odpoczynku może się w naturalny sposób wiązać z aktywnością fizyczną, a zatem rodzaje odpoczynku fizycznego to:
- spanie i drzemka,
- spacer w lesie (odpoczynek psychiczny, fizyczny i sensoryczny),
- zajęcia taneczne (odpoczynek społeczny, twórczy i fizyczny),
- joga (odpoczynek fizyczny, psychiczny i duchowy),
- masaż lub automasaż w formie rolowania wałkiem.
Odpoczynek umysłowy
Ktoś z deficytem odpoczynku umysłowego (czy też psychicznego) może leżeć w nocy, próbując zasnąć, ale umysł pędzi i nie jest się w stanie go wyciszyć i zasnąć. Innym przykładem jest osoba, która wchodzi do sklepu spożywczego i bez skutecznie próbuje sobie przypomnieć trzy rzeczy, po które tam poszła.
Gdy masz problemy z pamięcią i koncentracją, a nie jesteś po osiemdziesiątce, to znak, że przyda Ci się odpoczynek psychiczny. Warto wypróbować wtedy różne rodzaje odpoczynku umysłowy w odpowiedzi na psychiczne zmęczenie, oto propozycje:
- krótkie, ale regularne przerwy w pracy,
- umysłowe odcięcie się od myślenia o obowiązkach,
- ćwiczenia relaksacyjne,
- wciągająca lektura, film czy serial,
- zabawa ze zwierzakami domowymi,
- pisanie dziennika w postaci strumienia świadomości.
Odpoczynek społeczny
Odpoczynek społeczny to ten, którego doświadczamy wokół ludzi. Większość z nas spędza sporo czasu z ludźmi, którzy czerpią z naszej energii. Nie dlatego, że są złymi ludźmi, ale po prostu pochłaniają naszą energię, niezależnie od tego, czy jest to współmałżonek, dzieci, współpracownicy, klienci, czy obcy ludzie, których mijasz na ulicy lub w sklepie – każdy z nich może od Ciebie czegoś potrzebować i czerpać z Twojej energii.
Łatwo możesz się domyślić, że ludzie pracujący w zawodach takich jak nauczyciel czy sprzedawca najszybciej będą zużywać swoje zasoby energii społecznej, choć często są to zawody połączone np. z nadmiarem bodźców sensorycznych.
Jeśli zorientujesz się, że nie masz chwili dla siebie i masz wrażenie, że wszyscy tylko biorą, a Ty nigdy nie dostajesz nic w zamian to zdecydowanie potrzebujesz odpoczynku społecznego. Gdy czujesz to przytłoczenie ludźmi, warto wprowadzić do swojego życia poniższe elementy:
- przeznaczenie czasu na przebywanie w samotności,
- otaczanie się ludźmi, z którymi czujemy się bezpiecznie,
- świadome wyznaczanie granic,
- szczera i otwarta rozmowa,
- uczenie się uważnej komunikacji bez przemocy.
Odpoczynek duchowy
Potrzeby odpoczynku duchowego różnią się w zależności od systemu wierzeń danego człowieka. Sednem tego jest potrzeba przynależności oraz potrzeba, by nasza praca i wysiłki przyczyniały się do większego dobra.
Ktoś, kto może cierpieć na deficyt duchowego odpoczynku, to ktoś, kto idzie do pracy, ale myśli: „To, co robię, tak naprawdę nie ma znaczenia. To, co robię, nie przynosi nikomu korzyści. Jeśli to zrobię, czy nie, czy zrobię to z perfekcją, czy nie, to nie zrobi różnicy”.
Jeśli nie czujesz, że Twoja praca ma sens, prędzej czy później doświadczysz wypalenia. Znajdź sposób na połączenie się z pragnieniem sensu, czy to poprzez społeczność, kulturę pracy, w której czujesz, że to, co robisz, ma znaczenie, czy kulturę opartą na wierze. Wszyscy mamy potrzebę, by czuć, że przynależymy do czegoś większego i że wnosimy swój wkład. Sposobami na odpoczynek duchowy mogą być:
- modlitwa,
- medytacja związana z religią,
- medytacja świecka, np. mindfulness,
- pomoc innym ludziom,
- zaangażowanie się w projekt, który pozwali nam się rozwinąć jako człowiekowi,
- udział w obrządkach religijnych lub rytuałach duchowych,
- słuchanie inspirujących duchowo przemówień.
Odpoczynek sensoryczny
Niezależnie od tego, czy jesteś świadomy bodźców czuciowych wokół ciebie, czy nie, Twoje ciało i Twoja podświadoma jaźń zareagują. Ten sensoryczny sygnał wejściowy może być dźwiękiem dzwoniących telefonów w tle, jasnymi światłami ekranu komputera, dziećmi bawiącymi się w biurze domowym, powiadomieniami przychodzącymi na telefon lub e-mailem, a nawet wizualnym tłem w rozmowie na Zoomie.
Wszystkie te sensoryczne bodźce mogą z czasem spowodować rozwój zespołu przeciążenia sensorycznego. Najczęstszym sposobem, w jaki większość z nas reaguje na przeciążenie sensoryczne, jest irytacja, pobudzenie, wściekłość lub gniew. Ludzie z deficytem odpoczynku sensorycznego mogą na początku dnia stwierdzić, że czują się świetnie, ale nie mogą zrozumieć, dlaczego pod koniec dnia są rozdrażnieni.
Przyjrzyj się temu, ile energii każdego dnia poświęcasz na odbieranie i przyjmowanie bodźców sensorycznych. Ile dźwięków, zapachów, smaków, przypadkowych dotknięć spotyka Cię codziennie. Sposobami na odpoczynek sensoryczny mogą być:
- wyłączenie urządzeń elektronicznych,
- ograniczenie czasu spędzanego online,
- detoks informacyjny,
- spędzanie wybranej ilości czasu w ciszy i samotności,
- używanie w miejscu pracy słuchawek wygłuszających dźwięki w tle,
- aromaterapia,
- uruchomienie filtra światła niebieskiego w telefonie czy trybu ochrony oczu na komputerze,
- ograniczenie źródeł włączonego światła w domu,
- spacer w lesie/przebywanie w otoczeniu przyrody.
Odpoczynek emocjonalny
Odpoczynek emocjonalny odnosi się w szczególności do odpoczynku, którego doświadczamy, kiedy czujemy, że możemy być prawdziwi i autentyczni w tym, jak dzielimy się naszymi uczuciami. Wielu z nas prywatnie wykonuje sporo pracy emocjonalnej, ponieważ nie dzielimy się z ludźmi tym, co czujemy. Być może wykonujemy pracę emocjonalną, ponieważ nie chcemy dzielić się z naszymi dziećmi, jak źle dzieje się w kraju i na świecie oraz jak wpływa to na nasze finanse. Możesz pracować emocjonalnie, jeśli jesteś w zarządzie i musisz zwolnić pracowników, ale nie możesz pokazać swoich uczuć.
Wiele razy wykonujemy emocjonalną pracę i ukrywamy nasze uczucia, nie dając im możliwości wyrażenia się, uzdrowienia, ujawnienia. Objawy deficytu emocjonalnego odpoczynku to poczucie, że zawsze musisz kontrolować swoje emocje, że nigdy nie masz wolności, by być naprawdę autentycznym w tym, co czujesz. Odpoczynek emocjonalny jest mocno powiązany z psychicznym, rzecz jasna, ale jednak to inny rodzaj aktywności. Sposobami na odpoczynek emocjonalny mogą być:
- prowadzenie dziennika z naciskiem na spisywanie emocji i stanów emocjonalnych;
- psychoterapia;
- inne formy psychopomocy, które bazują na uświadamianiu sobie odczuwanych emocji i sposobów na ich regulację (też medytacja mindfulness);
- mówienie otwarcie o emocjach, na przykład w rozmowie z przyjacielem.
Odpoczynek twórczy
Twórczy odpoczynek to ten, którego doświadczamy, gdy pozwalamy sobie docenić piękno w dowolnej postaci. Niezależnie od tego, czy jest to naturalne piękno, jak oceany, góry i drzewa, czy też stworzone piękno, takie jak sztuka, muzyka i taniec.
Sposób, w jaki możesz stwierdzić, kiedy masz deficyt w tym konkretnym obszarze, to moment, w którym trudno jest być innowacyjną i kreatywną. Kiedy masz trudności z burzą mózgów, a rozwiązywanie problemów jest dla Ciebie trudne. Kreatywność to coś więcej niż sztuka, to każdy rodzaj innowacji. Wiele osób podczas pandemii zużyło nadmierną ilość kreatywnej energii, ponieważ zmieniło się wszystko, co znaliśmy. Ten czas wymagał od nas ciągłego rozwiązywania problemów, co oznacza, że potrzeba było dużo kreatywnej energii.
Większość z nas, ponieważ nie postrzegamy siebie jako kreatywnych, nigdy nie myślała o tym, jak dobrze uzupełnić z powrotem tą energię, gdy ją wysysamy. Sposobami na odpoczynek twórczy mogą być:
- prace ręczne, makramy, robienie na drutach itp.,
- malowanie i rysowanie,
- tańczenie lub śpiewanie,
- wizyta w muzeum czy galerii,
- pójście na koncert,
- słuchanie muzyki,
- czytanie poezji i prozy,
- obcowanie z naturą.
Upewnienie się, że odpoczywasz we wszystkich tych kategoriach odpoczynku, wymaga zmiany sposobu myślenia. Kiedy przyjmiesz ideę, że bycie zajętą niekoniecznie oznacza bycie produktywną możesz wkomponować czas na odpoczynek w swój dzień bez poczucia winy.
A jeśli wydaje Ci się, że ciężko jest zapewnić sobie aż 7 rodzajów odpoczynku. Pocieszę Cię, że wiele z nich zazębia się ze sobą np. spotkanie z przyjacielem może pozwolić odpocząć jednocześnie na 3 różne sposoby: społeczny, emocjonalny i umysłowy. Dlatego warto skupić się na tych formach odpoczynku, które dają nam najwięcej korzyści. Nawet kilka minut różnego rodzaju odpoczynku może pomóc Ci być bardziej produktywną, kreatywną i zadowoloną z dnia.
Na koniec chciałam zachęcić wszystkie kobiety do udziału w wyjątkowych wyjazdach Pani ma relaks, podczas których wspólnie eksplorujemy różne formy odpoczynku. Nasze cykliczne wydarzenia to doskonała okazja by odetchnąć od codzienności, poznać techniki relaksacyjne, nawiązać inspirujące znajomości i pogłębić relację z samą sobą. Sprawdź naszą ofertę i wyrusz w podróż do świata relaksu, gdzie każda z nas może znaleźć swój własny, indywidualny sposób na odpoczynek.
Dołącz do naszej kobiecej społeczności
Zapisz się do newslettera i otrzymuj comiesięczne listy pełne dobra, czyli podpowiedzi jak na co dzień możesz dbać o swój dobrostan, jako pierwsza dowiaduj się o nowych wydarzeniach #PaniMaRelaks, zapewnij sobie pierwszeństwo zapisów na kameralne spotkania i specjalne rabaty.
